Boşanma Davası: Türleri ve Sebepleri [2024]

 

Boşanma davası, evli çiftlerin yasal olarak evlilik birliğini sonlandırma sürecidir ve çoğu zaman karmaşık hukuki, duygusal ve sosyal etkileri beraberinde getirir. Evlilik, sadece iki insanın bir araya gelmesi değil, aynı zamanda hukuki ve toplumsal bir kurum olduğundan, bu birliğin sona ermesi için yasal gerekçeler ve prosedürler belirlenmiştir.

Türk Medeni Kanunu, boşanma davası açabilmek için birtakım sebepleri tanımlar ve bu sebepler, evliliklerin neden sürdürülemez hale geldiğini hukuki bir çerçevede ele alır.

Bu sebepler, genellikle özel ve genel olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Özel boşanma sebepleri, evlilik birliğinin bireysel eşlerin davranışlarından kaynaklanan ihlallerini kapsarken, genel boşanma sebepleri, evlilik birliğinin temelinden sarsılması gibi daha geniş ve çoğu zaman iki tarafın da sorumluluğunu içeren durumları ele alır.

 

 

Özel ve Genel Boşanma Sebepleri

Özel ve genel boşanma sebepleri, Türk Medeni Kanunu’nun çeşitli maddelerinde düzenlenmiştir. Özel boşanma sebepleri; zina, hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış, terk ve akıl hastalığı gibi durumları kapsarken genel boşanma sebepleri ise evlilik birliğinin temelden sarsılması, anlaşmalı boşanma ve ortak yaşamın yeniden kurulamamasını içerir. Her durumda, boşanma sebeplerinin kanıtlanması ve mahkemenin bu kanıtları değerlendirmesi gerekmektedir.

Özel Boşanma Sebepleri

1. Zina (TMK m. 161)

Zina, mevcut bir evlilik birliği içinde, eşlerden birinin karşı cinsten başka bir şahısla rızasıyla cinsel ilişki kurması olarak tanımlanır. Bu durumda, devam eden bir evlilik, karşı cinsten bir üçüncü kişiyle ilişki ve kusurlu davranışın varlığı gereklidir. Zina, evlilik birliğinin sonlandırılmasını mutlak kılan bir neden olup, kanıtlanması halinde mahkemenin, evliliğin sürdürülebilirliğini değerlendirmesi gerekmez.

• BAKINIZ: Aldatma (Zina) Boşanma Davası

2. Hayata Kast, Pek Kötü ve Onur Kırıcı Davranış (TMK m. 162)

Bu madde, hayata kast, ağır hakaret ve onur kırıcı davranışları içerir. Eşlerden birinin diğerinin yaşamına kast etmesi, ağır hakarette bulunması veya onur kırıcı davranışlar sergilemesi, boşanma sebebi olarak değerlendirilir. Bu tür eylemler, eylemi gerçekleştiren kişinin ayırt etme gücüne sahip ve kasten hareket etmiş olması şartıyla geçerlidir.

• BAKINIZ: Hayata Kast Edilmesi Nedeniyle Boşanma Davası

• BAKINIZ: Pek Kötü Davranış Nedeniyle Boşanma Davası

3. Suç İşleme veya Haysiyetsiz Yaşam Sürme (TMK m. 163)

Bir eşin toplum ahlakına aykırı suç işlemesi veya ahlaka uygun olmayan bir yaşam sürmesi, boşanma için geçerli bir sebep oluşturur. Bu, toplumun genel ahlak anlayışına ters düşen davranışlar veya suçlar içerir. Davacı eşin, diğer eşin bu tür suçları işlediğini veya haysiyetsiz yaşam sürdüğünü kanıtlaması gereklidir.

• BAKINIZ: Suç İşleme ve Haysiyetsiz Yaşam Sürme Nedeniyle Boşanma Davası

• BAKINIZ: Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürmeye Dayalı Boşanma Davasının Diğer Boşanma Sebepleriyle İlişkisi

4. Terk (TMK m. 164)

Terk, bir eşin evlilikten kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirmemek amacıyla diğer eşi bırakıp gitmesi anlamına gelir. Bu durum, belirli koşullar altında boşanma sebebi olarak kabul edilir: Terk eden eşin en az altı ay süreyle ortak konuttan ayrı kalması ve davacı eşin, terk eden eşe dönme çağrısında bulunmasına rağmen bu çağrıya uymaması gerekir.

• BAKINIZ: Terk Etme Nedeniyle Boşanma Davası

5. Akıl Hastalığı (TMK m. 165)

Eşlerden birinin tedavi edilemez nitelikte akıl hastalığına sahip olması ve bu durumun evliliği sürdürülemez hale getirmesi, boşanma sebebi olarak değerlendirilir. Burada, hastalığın iyileşmez olduğunun resmi sağlık raporuyla belgelenmesi ve hastalığın evlilik birliğini sürdürülemez hale getirdiğinin kanıtlanması gerekir.

• BAKINIZ: Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma Davası

Genel Boşanma Sebepleri

1. Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması (TMK m. 166/1-2)

Bu madde, eşler arasındaki ciddi ve şiddetli geçimsizliği kapsar. Eşlerin birbirlerine karşı olan sevgi, saygı ve bağlılıklarının tamamen ortadan kalkması ve evliliğin temelinden sarsılması durumunda, kusur aranmaksızın boşanma talep edilebilir.

• BAKINIZ: Şiddetli Geçimsizlik Nedeniyle Boşanma Davası

• BAKINIZ: Şiddetli Geçimsizlik Boşanma Dava Dilekçesi

2. Anlaşmalı Boşanma (TMK m. 166/3)

En az bir yıl süren evliliklerde, eşlerin ortak kararıyla boşanma talebinde bulunmaları, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığına dair kanıt olarak kabul edilir. Anlaşmalı boşanmada, mahkeme eşlerin anlaşmasını ve özellikle çocukların durumunu göz önünde bulundurur.

• BAKINIZ: Evlilik Sözleşmesi, Anlaşmalı Boşanma Süreci ve Mal Rejimleri

• BAKINIZ: Anlaşmalı Boşanma Sözleşmesi

• BAKINIZ: Anlaşmalı Boşanma Protokolü, Dilekçesi Örneği 2024

3. Ortak Hayatın Yeniden Kurulamaması (TMK m. 166/4)

Daha önce açılmış ve reddedilmiş bir boşanma davasının ardından üç yıl geçmesine rağmen eşler arasında ortak yaşamın sürdürülememesi, boşanma için geçerli bir sebep oluşturur. Bu durum, evlilik birliğinin temelden sarsıldığına dair kanıt olarak kabul edilir.

• BAKINIZ: Ortak Hayatın Yeniden Kurulamaması Nedeniyle Boşanma Davası

Önemli Linkler

• TÜRK MEDENİ KANUNU

Sıkça Sorulan Sorular

Zina nedir ve Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma sebebi midir?

Zina, mevcut bir evlilik birliği içinde, eşlerden birinin karşı cinsten başka bir şahısla rızasıyla cinsel ilişki kurmasıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre zina, evliliğin sonlandırılmasını mutlak kılan bir neden olarak kabul edilir.

Hangi durumlar Türk Medeni Kanunu’na göre özel boşanma sebepleri olarak sayılır?

Özel boşanma sebepleri arasında zina, hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış, suç işleme veya haysiyetsiz yaşam sürme, terk ve akıl hastalığı gibi durumlar bulunur.

Genel boşanma sebepleri nelerdir?

Genel boşanma sebepleri, evlilik birliğinin temelden sarsılması, anlaşmalı boşanma, ve ortak yaşamın yeniden kurulamamasını içerir.

Boşanma için hangi durumda kusur aranmaz?

Eşler arasındaki ciddi ve şiddetli geçimsizlik durumunda, kusur aranmaksızın boşanma talep edilebilir. Bu durum, evlilik birliğinin temelinden sarsılması olarak kabul edilir.

Anlaşmalı boşanma nasıl gerçekleşir ve hangi koşullarda geçerli bir sebep olarak kabul edilir?

En az bir yıl süren evliliklerde, eşlerin ortak kararıyla boşanma talebinde bulunmaları anlaşmalı boşanma olarak kabul edilir. Bu durum, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığına dair bir kanıt olarak kabul edilir ve mahkeme çocukların durumunu göz önünde bulundurur.

Ortak yaşamın yeniden kurulamaması ne anlama gelir ve hangi koşullarda boşanma sebebi olarak kabul edilir?

Daha önce açılmış ve reddedilmiş bir boşanma davasının ardından üç yıl geçmesine rağmen eşler arasında ortak yaşamın sürdürülememesi, boşanma için geçerli bir sebep olarak kabul edilir. Bu durum, evlilik birliğinin temelden sarsıldığına dair bir kanıt olarak kabul edilir.

Boşanma davası nasıl açılır ve kanıt sunma süreci nasıl işler?

Boşanma davası açmak için avukat aracılığıyla veya bireysel olarak mahkemeye başvurulabilir. Davacı, boşanma sebebini ve delillerini sunar, ardından mahkeme bu delilleri değerlendirir ve karar verir.

Hangi durumlarda boşanma davası sonuçlanır ve evlilik sona erer?

Boşanma davası, mahkeme tarafından boşanmaya karar verilmesiyle sonuçlanır ve evlilik sona erer. Bu karar, mahkemenin delilleri ve kanunu değerlendirmesine dayanır.