Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ve Yeni Kıdem Tazminatı

 

Türkiye’de 2024 – 2025 – 2026 dönemlerini kapsayan üç yıllık Orta Vadeli Program (OVP) açıklandı ve bu planın bir parçası olarak otomatik katılım sistemi (OKS) yerine Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) kurulması hedefleniyor. İşte bu değişikliklerin iş hukuku ve sosyal güvenlik hukuku açısından detaylı açıklamaları ve yorumları:

 

 

Otomatik Katılım Sistemi (OKS) ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES)

• OKS, 2017 yılında başlamış ve tüm çalışanların maaşlarından yüzde 3 kesilerek Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) aktarılmıştı.
• TES, OKS’yi ikinci basamak bir emeklilik sistemi haline getirerek, emeklilik gelirlerini artırmayı ve hane halkı tasarruflarını teşvik etmeyi amaçlıyor.
• Yasal düzenlemeler 2024 yılının dördüncü çeyreğinde çıkarılacak ve TES resmi olarak başlayacak.

Kıdem Tazminatı: İşçi Haklarının Güvence Altına Alınması

• TES’e geçiş sürecinde, tüm çalışanların kıdem tazminatına tabi geçmiş dönemlerdeki hakları korunacak. Kıdem tazminatı hakları güvence altına alınacak.
• Karma TES’de, kıdem tazminatı işçi brüt ücretinin yüzde 5,33’ü ve işveren katkısı olarak yüzde 3 olmak üzere toplamda yüzde 8,33 olarak planlandı. İşveren katkısı bireysel fon hesabında toplanacak.
• Çalışan istifa ettiğinde, karma TES’de yüzde 3’lük kıdem hakkı saklı kalacak. Bu, mevcut durumda tüm kıdem tazminatının kaybedilmesini önleyecek.

İş Değişikliği Durumunda

TES, iş değişiklikleri durumunda çalışanların haklarını koruma konusunda önemli bir adım atmaktadır. İşçi, haklı fesih sebebi dışında işten çıkarılırsa, son firmadaki çalışma süresi için oluşan işveren katkı payı ve devlet katkısının bir kısmı bireysel fon hesabında korunacak, bir kısmı TES sigorta hesabına aktarılacak.

Katkı Oranları ve Esneklik

TES, katkı oranları açısından esnek bir yapı sunmaktadır. Katılımcılar, aylık kazançlarına göre katkılarını belirleyebilirler. Bu, çalışanların tasarruf yapma kapasitelerine göre katkılarını artırma veya azaltma özgürlüğüne sahip olmalarını sağlar.

Sosyal Güvenlik Hukuku: İkinci Basamak ve Birinci Basamak Ayrımı

TES, ikinci basamak bir emeklilik sistemi olarak tasarlanmıştır. Bu, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamındaki birinci sütun emeklilik sisteminden ayrışmayı gösterir. İşçiler, hem SGK’den emekli aylığını alabilecekler hem de TES kapsamında ikinci bir emekli aylığını elde edebileceklerdir.

Gelecek İçin Plan

• Bu değişiklikler, iş hukuku perspektifinden bakıldığında, işçilerin ve işverenlerin gelecekteki emeklilik dönemlerini daha sağlam bir finansal temele oturtmalarını hedeflemektedir.
• Ayrıca, iş hukuku açısından, tasarruf yapma kültürünü teşvik ederek, bireylerin emeklilik döneminde daha rahat bir yaşam sürmelerine olanak tanır.

Emeklilik Dönemi Sona Erdiğinde

• TES, emeklilik dönemi sona erdiğinde veya çalışanın ölümü durumunda tamamen çıkış yapılmasını öngörmektedir. Bu, çalışanların emeklilik sonrası mali durumlarını daha iyi planlayabilmelerine olanak tanır.
• İş hukuku perspektifinden bakıldığında, çalışanlar emekliliklerini aldıktan sonra emeklilik maaşlarını almaya devam edeceklerdir.

Türkiye’de Emeklilik Sistemi ve Çalışanları Etkileyen Değişiklikler

Emeklilik Yaşı Artışı: Çalışanlar için dikkate değer bir değişiklik, emeklilik yaşıdır. Emeklilik yaşı artık kademeli olarak 65’e yükseltilecektir. Bu, çalışanların emeklilik planlarını yeniden gözden geçirmeleri gerekebileceği anlamına gelir.

Genel Sağlık Sigortası (GSS) Kapsamı: Çalışanlar, Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına alınacaktır. Bu, sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırarak çalışanların sağlık ihtiyaçlarına daha iyi cevap verilmesini sağlar.

Bireysel Emeklilik Katkıları: Çalışanlar, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) gibi bireysel emeklilik sistemlerine katılma fırsatına sahip olacaklardır. Bu, çalışanların emeklilik birikimlerini artırma ve mali geleceklerini daha iyi planlama şansı sunacaktır.

Bu değişiklikler iş hukuku ve sosyal güvenlik hukuku açısından önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Hem işçiler hem de işverenler için daha fazla finansal güvence ve gelecek planlaması fırsatı sunar. Türkiye’nin ekonomik dönüşümünün bir parçası olarak bu tür reformların daha da yaygınlaşabileceği bir dönemin başlangıcını işaret edebilir. İş hukuku perspektifinden bakıldığında, bu değişikliklerin işçi haklarını daha fazla koruma altına aldığını ve gelecekteki emeklilik dönemlerini daha sürdürülebilir hale getirdiğini söyleyebiliriz.

Sonuç

Türkiye’de emeklilik sistemindeki bu önemli değişiklikler, hem iş hukuku hem de sosyal güvenlik hukuku açısından dikkatle incelenmelidir. Bu, çalışanlar ve işverenler için daha fazla finansal güvence ve gelecek planlaması fırsatı sunar. Ayrıca, Türkiye’nin ekonomik dönüşümünün bir parçası olarak bu tür reformların daha da yaygınlaşabileceği bir dönemin başlangıcını işaret edebilir. İş hukuku ve sosyal güvenlik hukuku alanında çalışanlar için önemli bir adım olacaktır.

Önemli Linkler

• Türkiye için tamamlayıcı emeklilik sistemi model önerisi

Sıkça Sorulan Sorular

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) Kimleri Kapsıyor?

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), Türkiye’de çalışan herkesi kapsar. TES’e katılmak isteyen her birey, isteğe bağlı olarak bu sistemde yer alabilir. Bu nedenle TES, hem çalışanlar hem de işverenler için katılımın isteğe bağlı olduğu bir emeklilik sistemi olarak tasarlanmıştır.

Türkiye’de emeklilik sistemi nedir ve nasıl değişiyor?

Türkiye’de emeklilik sistemi, 2024-2026 döneminde uygulanacak üç yıllık Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında önemli değişikliklere tabi tutuluyor. Bu değişiklikler arasında Otomatik Katılım Sistemi (OKS) yerine Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) kurulması, kıdem tazminatı düzenlemeleri, katkı oranlarının belirlenmesi ve daha fazla finansal esneklik bulunuyor.

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) nedir ve nasıl çalışacak?

TES, emeklilik gelirlerini artırmayı ve tasarrufları teşvik etmeyi amaçlayan bir ikinci basamak emeklilik sistemi olarak tasarlanmıştır. Katılımcılar, kendi katkılarını ve işveren katkısını yönetebilirler. TES, çalışan, işveren ve devlet katkılarının emeklilik yatırım fonlarına yönlendirilmesi ve bu fonların seçiminin katılımcılar tarafından yapılması üzerine kuruludur.

Kıdem tazminatı nasıl etkilenecek?

TES’e geçiş sürecinde, tüm çalışanların kıdem tazminatına tabi geçmiş dönemlerdeki hakları korunacak. Karma TES’de kıdem tazminatı işçi brüt ücretinin yüzde 5,33’ü ve işveren katkısı olarak yüzde 3 olmak üzere toplamda yüzde 8,33 olarak planlandı. İşveren katkısı bireysel fon hesabında toplanacak.

İş değişikliği durumunda TES nasıl etkilenir?

İş değişikliği durumunda, çalışanların bireysel fon hesabındaki hakları korunur. İşveren katkı payı ve devlet katkısı belirli oranlarda bireysel fon hesabında korunur. İşçi haklı fesih sebebi dışında işten çıkarılırsa, işveren katkı payı ve devlet katkısının bir kısmı bireysel fon hesabında kalır, bir kısmı TES sigorta hesabına aktarılır.

Katılımcılar katkılarını nasıl yönetecekler?

Katılımcılar, TES’te kendi katkılarını ve işveren katkısını yönetebilirler. Katkı payı, aylık kazanca göre değişiklik gösterir ve çalışanın talebine bağlı olarak artırılabilir.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve TES nasıl ilişkilendirilmiştir?

TES, SGK’den ayrı bir ikinci basamak emeklilik sistemi olarak tasarlanmıştır. Bu, çalışanların hem SGK’den emekli aylığını alabileceklerini hem de TES kapsamında ikinci bir emekli aylığını elde edebileceklerini gösterir.

Emeklilik dönemi sona erdiğinde ne olacak?

Emeklilik dönemi sona erdiğinde veya çalışanın ölümü durumunda, TES’den tamamen çıkış yapılabilir. Bu, çalışanların emeklilik sonrası mali durumlarını daha iyi planlayabilmelerine olanak tanır. Emeklilik maaşları ise almaya devam edilir.

TES işçiler ve işverenler için neden önemli?

Bu değişiklikler, işçiler ve işverenler için daha fazla finansal güvence, gelecek planlaması fırsatı ve emeklilik dönemi için daha sürdürülebilir bir finansal temel oluşturmayı amaçlamaktadır. Hem işçilerin haklarını korumak hem de tasarruf yapma kültürünü teşvik etmek için önemli bir adım olarak kabul edilmektedir.