Özel Belge Sahteciliği

 

Türk Ceza Kanunu’nun 207. maddesi, özel belge sahteciliği konusunda ayrıntılı hükümler içermekte ve bu suçu işleyenleri cezalandırmaktadır. Bu hüküm, özel belgelerin hukuki geçerliliğini ve güvenilirliğini sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.

5237 SAYILI TCK MADDE 207

(1) Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve
kullanan kişi, 1 (bir) yıldan, 3 (üç) yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Asliye Ceza Mahkemesi)

(2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. (Asliye Ceza Mahkemesi)

Suçun Unsurları:

1. Sahte Belge Düzenleme veya Kullanma: Suçun ilk unsuru, bir özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi veya mevcut bir özel belgenin değiştirilip kullanılmasıdır. Bu eylemler, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
2. Bilerek Sahte Belge Kullanma: Suçun ikinci unsuru, kişinin sahte belgenin sahte olduğunu bilerek, bu belgeyi kullanmasıdır. Bu durumda da Asliye Ceza Mahkemesi tarafından ceza verilir.

Özel Belgenin Hukuki Önemi: Özel belgeler, bireyler arasındaki hukuki ilişkileri belgelemek amacıyla kullanılır. Ticari işlemlerden hukuki sözleşmelere, mülkiyet haklarına kadar birçok alanda önem taşırlar. Bu nedenle, belgelerin doğruluğu ve güvenilirliği, hukuki süreçlerin sağlıklı işlemesi için kritiktir.

Belge Tanımı ve Unsurları:

• Yazılı Olma: Belge, yazılı bir materyali içermeli ve dil kurallarına uygun olarak yazılmalıdır. Dijital belgeler de bu tanıma girebilir.
• Yazının Kaydedilmesi: Belgeyi oluşturan irade beyanı, baskı, daktilo, el yazısı veya dijital araçlar kullanılarak uygun bir şekilde kaydedilmelidir.
• Yazının Elverişli Cisme Kaydedilmesi: Yazılı irade belirli bir cisme, örneğin kağıt veya elektronik ortam, kaydedilmelidir.
• Yazının Okunabilir Olması: Yazı içeriği, hukuki bir belge olarak kullanılabilmesi için okunabilir ve anlaşılabilir olmalıdır.

Hukuki Sonuç ve Cezalar: Özel belge sahteciliği suçu, toplumsal düzeni korumak ve hukuki güveni sağlamak amacıyla ciddi yaptırımlara tabidir. Suçun işlenmesi durumunda, mahkeme süreci başlar ve suçlu hukuki yaptırımlara çarptırılır.

Soruşturma Aşaması: Özel belge sahteciliği şüphesiyle başlayan hukuki süreç, genellikle suç duyurusu, şikayet veya resmi bir ihbar üzerine başlar. Yetkililer, suçun ayrıntılarını inceleyerek soruşturma başlatır.

Delil Toplama: Soruşturma aşamasında, sahtecilik iddialarını destekleyen deliller toplanır. Bu deliller arasında sahte belgeler, yazışmalar, tanıklıklar ve diğer somut kanıtlar yer alır. Yetkililer, suçun ayrıntılarını ve suçluların kimliğini belirlemek için bu delilleri kullanır.

Mahkeme Süreci: Suçlu olduğu şüphelenilen kişiler hakkında kamu davası açılır. Asliye Ceza Mahkemesi, özel belge sahteciliği suçlarına ilişkin davalara bakar. Mahkeme sürecinde, savcı ve avukatlar delilleri sunar, tanıkları dinler ve hukuki argümanlarını ileri sürer.

Cezalar ve Hükümler: Mahkeme, suçlu bulunan kişilere ceza verir. Özel belge sahteciliği suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 207. maddesi uyarınca bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Mahkeme ayrıca, suçun niteliğine göre para cezası veya diğer yaptırımları da uygulayabilir.

İtiraz ve Temyiz Süreci: Mahkeme kararlarına karşı itiraz hakkı bulunmaktadır. Kararın temyiz edilmesi durumunda Yargıtay’a başvurulabilir. Yargıtay, mahkeme kararını hukuki açıdan değerlendirir ve kararı onaylayabilir, bozabilir veya değiştirebilir.

 

 

Hukuki Değer Taşıyan Bir İçeriğin Belge Olarak Kabul Edilmesi

Belgenin hukuki bir değer taşıması, yazılı evrakın belge olarak kabul edilebilmesi için esastır. Bu, belgenin içeriğinin hukuken korunmaya değer bir nitelik taşıması anlamına gelir. Yazılı evrak, belirli bir düşünceyi ifade etmeli veya bir hukuki ilişkiyi belgelemelidir. Sadece yazılı olması yeterli değildir; içeriğinin delil niteliği taşıması ve belirli bir hukuki sonuç doğurabilmesi önemlidir.

Mahsus Evrak ve Tesadüfi Evrak

• Mahsus Evrak: Belirli bir konuda delil olmak üzere oluşturulan belgelere “mahsus evrak” denir. Örneğin suç tutanakları, ilamlar, vekaletnameler, borç senetleri bu kategoriye girer.
• Tesadüfi Evrak: Aslında belirli bir hukuki sonuç doğurmak amacı güdülmeyen, ancak zamanla hukuki bir değer kazanan belgelere “tesadüfi evrak” denir. Örneğin aşk mektubu, boşanma davasında kanıt olarak kullanılabilir.

Hukuki Sonuç Doğuran İçerik

Belgenin hukuki sonuç doğurabilmesi için içeriğinin belirli bir fikri veya maddi bir olayı yansıtması gereklidir. Delil olarak kullanılabilir olması, belgenin hukuki değerini belirler. Ancak bu, belgenin herhangi bir hususu içermesiyle değil, içeriğinin hukuki sonuç doğuracak nitelikte olmasıyla ilgilidir.

Belgenin Delil Niteliği

• Belge Yetersizliği: Önemsiz hususlardaki sahtecilik, belgenin delil niteliğini etkilemediğinden suç oluşturmaz. Sahteciliğin delil niteliğini etkileyen önemli hususlara ilişkin olması gerekir.
• İspat Gücü: Belgenin ispat gücü olması, hukuki bir iddiaya esas olup olamayacağını belirler. Belgenin hukuki bir hakka dayanması, geçerli ve kullanılabilir olması, sahtecilik suçunun oluşabilmesi için önemlidir.

Açığa/Beyaza İmza

Belgenin düzenleyenin bilinmesi, içeriği bulunması ve yazılı olma gibi üç temel öğeyi taşıması gerekir. Bu unsurlardan herhangi birinin eksikliği durumunda belge sayılmaz. “Açığa imzanın kötüye kullanılması” ise bu tür belgelerde yapılan sahteciliği düzenleyen ayrı bir düzenlemedir (TCK m.209).

Hukuki Değer ve Suç Oluşumu

• Hukuki Değer: Yazılı evrakın hukuki bir değer taşıması, içeriğinin hukuken korunmaya değer nitelikte olması anlamına gelir.
• Suç Oluşumu: Sahtecilik suçunun oluşabilmesi için belgede yapılan sahteciliğin önemli hususları etkilemesi ve belgenin ispat gücünü etkilemesi gerekir.

Önemsiz Hususlardaki Sahtecilik

Önemsiz hususlardaki sahtecilik, belgenin delil niteliğini etkilemediğinden suç oluşturmaz. Sahteciliğin delil niteliğini etkileyen önemli hususlara ilişkin olması gerekir.

Belge ve Hukuki Değerin Etkileşimi

Belgenin hukuki değer taşıması, yazılı evrakların hukuki düzen içinde güvenilir ve etkili birer araç olarak işlev görmesini sağlar.

Düzenleyenin Bilinmesi ve Belgenin Nitelikleri

Kimin Düzenlediğinin Bilinmesi

Belgelerin belge olarak kabul edilebilmesi için düzenleyenin kimliğinin bilinmesi gereklidir.

Düzenleyenin kimliği, belgenin sahihliği ve hukuki değeri açısından önemlidir.

Kim tarafından düzenlendiği belli olmayan belgeler, belge niteliği taşımaz.

Düzenleyenin Tanımlanması

Düzenleyen kişinin adı, soyadı veya firma adının belge üzerinde yer alması gerekir.

İmza, remz, işaret gibi unsurlar kullanılarak düzenleyenin kimliği ortaya konabilir.

Düzenleyenin Bilinmezliği ve Belge Niteliği

Sahte belge oluşturabilmek için düzenleyenin kimliği bilinmeli; bu bilinmezse belge niteliği kaybolur.

İsim ve soyadın yazılması genellikle yeterli olsa da, bazı durumlarda ilgili mevzuat düzenlemeleri imza koşulu arayabilir.

İmza ve Belge Niteliği

İmzanın Önemi

İmza, belge üzerinde düzenleyenin kimliğini ortaya koymak için kullanılır.

İmza olmadan, belgenin hukuki değeri sarsılabilir ve belge sahteciliği suçu oluşturmayabilir.

Sahte belgelerin oluşturulması genellikle düzenleyenin kimliğinin ve imzanın sahtelenmesiyle gerçekleşir.

İmzasız veya belirgin olmayan belgelerin hukuki niteliği sorgulanabilir.

Belirli Durumlarda İmza Zorunluluğu

Mevzuat belirli belgeler için imza koşulu öngörebilir (örneğin, kambiyo senetleri).

İmzanın atılma şekli, belirli kurallara tabi olabilir ve bu kurallara uyulmazsa belge geçerli sayılmaz.

Belge Türleri ve Tasnifi

Belge Türleri

Belgeler, fikir veya hareket noktasına göre maksatlı (mahsus) ve rastlantısal olarak iki ana grupta tasnif edilir.

Maksatlı belgeler, belirli bir olayı kanıtlama amacıyla düzenlenir (örneğin, suç tutanağı, diploma).

Rastlantısal belgeler, başka bir maksatla düzenlenmelerine rağmen gerekli olduğunda kanıt aracı olarak kullanılabilir (örneğin, mektuplar).

Belge Türlerinin Hukuki Önemi

Belgenin hukuki değer taşıması için düzenleyenin kimliğinin ve imzanın belirli durumlarda bulunması önemlidir.

Belge, hukuki süreçlerde delil olarak kullanılabilir ve hukuki sonuçlar doğurabilir.

Asıl Belge ve Suret Belge Ayrımı

Suçun belgenin aslı üzerinde işlenmesi esastır.

Asıl belge, belgenin orijinal unsurlarını içerirken, suret belge onaylı bir kopyadır.

Belgede sahtecilik suçu genellikle asıl belge üzerinde işlenir, ancak suret belge üzerinde de işlendiğinde tartışmalar ortaya çıkabilir.

Resmi Belgeler ve Özel Belgeler

Belgeler, düzenleme yerine ve amacına göre resmi ve özel belgeler olarak ayrılabilir.

Suç işleniş biçimlerine göre de ayrım yapılabilir.

Resmi ve Özel Belge Ayrımı

Resmi Belgeler

• Suç hükümleri, sahtecilik suçlarını resmi ve özel belgeler temelinde ayırarak düzenler.
• Resmi belgelerin yüksek kanıt gücü ve kamu düzeninin ihlali nedeniyle daha ciddi yaptırımlarla karşılanır.
• Resmi belgeler arasında, sahteliği sabit olana kadar geçerli olanlar ve aksi sabit olana kadar geçerli olanlar olmak üzere iki kategori bulunmaktadır.

1. Kamu Görevlisi Tarafından Düzenlenmesi:
   • Temel özellik, belgenin bir kamu görevlisi tarafından düzenlenmiş olmasıdır.
   • Kamu görevlisi kavramı TCK 6/1-c madde ile tanımlanmıştır.
2. Görev Gereği Düzenlenmesi:
   • Kamu görevlisinin belgeyi görevi gereği düzenlemiş olması şarttır.
   • 204/2. madde, “görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi…” ifadesiyle bu unsuru vurgular.
3. Usul ve Şekil Kurallarına Uyum:
   • Belgenin belirli bir şekle uygun olması gerekmez, ancak mevzuat bazen bu şartı arayabilir.
   • Belirli usul ve şekil şartlarının bulunması, belgenin resmi belge olarak kabul edilmesini sağlar.

Özel Belgeler

• Özel belgeler, resmi belge sayılmasını gerektiren unsurları taşımayan belgelerdir.
• Ancak, özel belgelerin de belge niteliğinin bulunması gerekmektedir.
• Özel belgeler, belirli bir kişi tarafından düzenlenen ve hukuki sonuç doğurabilen yazılı evraklardır.
• Özel belgeler de belge niteliği taşımalıdır; yani, belirli bir şekil ve öğeleri içermelidir.
• Örneğin, banka hesap bilgileri, kredi sözleşmesi, teminat mektubu, adi senet, fatura, kira sözleşmesi vb. belgeler özel belge kapsamına girer.

Resmi Belge Niteliğinde Görülen Belgeler

• Belirli özel belge türleri, kanun tarafından resmi belge gibi kabul edilmektedir (TCK 210/1).
• Bu belgelerin resmi belge niteliğinde olabilmesi için kanunda öngörülen usul ve şekil şartlarını taşıması zorunludur.
• Örneğin, emre veya hamile yazılı kambiyo senedi, tahvil, hisse senedi, emtiayı temsil eden belge, vasiyetname bu kategoriye girer.
• Belirli özel belge türleri, kanun tarafından resmi belge gibi kabul edilmiştir. Bu belgelerin resmi belge niteliğinde olabilmesi için belirlenen usul ve şekil şartlarına uygun olmaları gereklidir.

Resmi Belge Sahteciliği

Sahtecilik suçları, resmi ve özel belge ayrımına dayanır. Resmi belge sahteciliği için daha ciddi yaptırımlar öngörülmüştür.

Özel belgede sahtecilik suçu, özel bir belgenin sahte olarak düzenlenmesi veya gerçek bir özel belgenin aldatıcı bir şekilde değiştirilerek kullanılmasıyla işlenir. Bu suçun ayırt edici unsuru, sahte belgenin kullanılmasıdır, ki bu özelliği resmi belgede sahtecilikten farklı kılar.

Resmi belgede sahtecilik suçunda sahte belgenin kullanılması zorunlu değilken, özel belgede sahtecilik suçunda kullanma eylemi zorunlu bir unsurdur. Suçun tamamlanması, sahte belgenin kullanılması anında gerçekleşir, ve zararın meydana gelmesi veya failin yarar sağlaması aranmaz.

Özel Belgede Sahteciliğin Fikri Sahteciliği Kapsamaması

Özel belgede sahtecilik suçu, fikri sahtecilik tipine yer vermez. Yani, belge içeriğinin gerçeğe aykırı olması (fikri sahtecilik) özel belgede suç oluşturmaz. Yasanın amacı, özel sahte belgenin kullanılmasını önlemektir. Fikri sahtecilikte ise belgeyi düzenleyen kişi gerçektir, ancak belge içeriği yanıltıcıdır. Kanun, sadece taklit suretiyle sahte belge düzenleme veya gerçek bir belgede ekleme veya çıkarma suretiyle maddi sahteciliği düzenler.

Özel Belgeyi Sahte Olarak Düzenlemek

Özel bir belgeyi sahte olarak düzenlemek, belgenin baştan sona taklit edilerek üretilmesini içerir. Düzenleyeni olarak görülen kişiden bağımsız bir şekilde sahte belge üretilirse, bu sahte belge düzenleme olarak kabul edilir. Örneğin, boşanma davasında delil olarak sunulan sahte aşk mektubu, gerçek bir kişinin imzasının taklit edilmiş olması durumunda yine suç teşkil eder.

Gerçek Bir Özel Belgeyi Değiştirmek

Gerçek bir özel belgenin tamamen veya kısmen değiştirilmesi de özel belgede sahtecilik suçunu oluşturur. Bu değişiklik, belgenin şekline veya içeriğine etki edecek nitelikte olmalı ve kamu güvenini veya bireysel yararları ihlal edecek şekilde olmalıdır.

Örneğin, bir kira sözleşmesine sonradan madde eklenmesi veya tahliye taahhütnamesine sonradan tarih eklenmesi, gerçeğe aykırı değişiklik nedeniyle suç oluşturur.

Sahte Özel Belgeyi Kullanmak

Kullanma, özel belgede sahtecilik suçunun tamamlanması için zorunlu bir unsurdur, ancak suçun neticesi veya objektif cezalandırma şartı değildir. Suç, özel belgenin sahte düzenlenmesi ve kullanılması ile oluşur. Suçun tamamlanma anı, kullanma anında gerçekleşir ve ani bir suçtur. İkinci fıkra ise kullanma eylemini tek zorunlu ve kurucu hareket olarak düzenler. Aynı failin sahte belgeyi üretip kullanması gereklidir. Kullanma hareketi tamamlandığı an suçun tamamıyla işlenmiş olur.

Kullanma, sahte özel belgenin işlevine uygun bir biçimde hukuki bir ilişki veya işlem tesisinde esas alınmasıdır. Kullanmanın hukuki anlam taşıması, belgenin hukuki sonuç doğurmasını sağlamaya yönelik olmalıdır. Maddi veya şekli kullanım yeterli değildir. Kullanma, hukuki anlamda ve sahteliğin konusuna ilişkin olmalıdır. Örneğin, bir sahte belgenin mahkemeye delil olarak sunulması, vergi kaçakçılığı durumunda kullanılması gibi hukuki anlam taşıyan eylemler kullanma kapsamındadır. Hukuki anlamda kullanım, sahte belgenin maddi varlığını içermelidir.

Cezayı Azaltan Nitelikli Hal [TCK Md. 211]

Suçun Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağın İspatı veya Gerçek Durumun Belgelenmesi

Kanunun 211. maddesi, özel belgede sahtecilik suçunun cezayı azaltan nitelikli hali üzerinde durur. Suçun, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek durumun belgelenmesi amacıyla işlenmesi durumunda cezada bir indirim öngörülür. Bu durum 211. madde kapsamında detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

Hukuka Aykırılık Öğesi

Özel belgede sahtecilik suçu, kamu güvenine mazhar olan özel belgelerin kanıt değerini etkileyen sahtecilikleri önlemeyi amaçlar. Suç, özel belgelerin hukuka aykırı müdahale edilerek kullanılması üzerine kurulmuştur. Bu bağlamda, suça konu belgelerin hukuka ve ahlaka aykırı olmaması gereklidir. Hukuka uygunluk nedenleri, özel belgede sahtecilik suçu için de 204. madde kapsamında geçerlidir.

Kasten İşlenme

Özel belgede sahtecilik suçu sadece kasten işlenebilir ve taksirle işlenemez. Failin sahte belgeyi bilerek ve isteyerek üretip kullanması suça ilişkin manevi unsurun gerçekleşmesini sağlar. Suç için özel kast gerekli olmayıp, genel kast yeterlidir. Kullanma suçu ise doğrudan kastla işlenmelidir.

Suçun Değişik Görünümleri

Özel belgede sahtecilik suçunun oluşması için “kullanılması” şart görülmüştür. Bu nedenle, üzerinde sahte belge bulunsa dahi, kullanma girişiminde bulunulmazsa suç teşekkül etmez. Suç, kullanma anında tamamlanır ve süreklilik arz etmez.

İştirake ilişkin genel hükümler, özel belgede sahtecilik suçu için de geçerlidir. Sahte belgeyi üreten kişinin kullanma eylemi, birinci fıkraya girecektir. İkinci fıkra ise sadece üreten kişinin kullanmaması durumunda iştirak edenin sorumluluğunu öngörür.

Suç, tek sahte belgeyle tamamlandığından, birden fazla belge kullanılması durumunda 43/2. madde uygulanır. Teşebbüs hükümleri ise kullanma anının gerçekleşmemesi durumunda uygulanmaz.

Kovuşturma ve Görev

Suçun takibi şikayete bağlı değildir; re’sen soruşturulur ve asliye ceza mahkemesinde görülür.

Önemli Linkler

• 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu
• Denizli Avukat

Sıkça Sorulan Sorular

Özel belge sahteciliği nedir?

Özel belge sahteciliği, Türk Ceza Kanunu’na göre, bir özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi veya gerçek bir özel belgenin başkalarını aldatacak şekilde değiştirilip kullanılması suçudur.

Özel belge sahteciliği suçunun unsurları nelerdir?

Sahte belge düzenleme veya mevcut belgeyi değiştirip kullanma, sahte belgeyi bilerek kullanma.

Özel belgelerin hukuki önemi nedir?

Özel belgeler, bireyler arasındaki hukuki ilişkileri belgelemek amacıyla kullanılır. Ticari işlemlerden hukuki sözleşmelere, mülkiyet haklarına kadar birçok alanda önem taşırlar.

Belge tanımı ve unsurları nelerdir?

Belge, yazılı bir materyali içermeli ve dil kurallarına uygun olarak yazılmalıdır. Yazının kaydedilmesi, yazının elverişli cisme kaydedilmesi ve yazının okunabilir olması belge unsurları arasında yer alır.

Özel belge sahteciliği suçuyla ilgili hukuki süreç nasıl işler?

Soruşturma aşaması, delil toplama ve mahkeme süreci şeklinde ilerler. Asliye Ceza Mahkemesi, özel belge sahteciliği suçlarına bakar. Mahkeme, suçlu bulunan kişilere ceza verir.

Özel belge sahteciliği suçuyla ilgili cezalar nelerdir?

Suç, Türk Ceza Kanunu’nun 207. maddesi uyarınca bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, suçun niteliğine göre para cezası veya diğer yaptırımlar da uygulanabilir.

Belgenin hukuki değer taşıması için ne gereklidir?

Belgenin hukuki bir değer taşıması, yazılı evrakın belge olarak kabul edilebilmesi için içeriğinin hukuken korunmaya değer nitelikte olması anlamına gelir.

Mahsus evrak ve tesadüfi evrak nedir?

Mahsus evrak, belirli bir konuda delil olmak üzere oluşturulan belgeleri ifade eder. Tesadüfi evrak ise aslında belirli bir hukuki sonuç doğurmak amacı güdülmeyen, ancak zamanla hukuki bir değer kazanan belgeleri ifade eder.

Resmi belgeler ve özel belgeler arasındaki farklar nelerdir?

Resmi belgeler, bir kamu görevlisi tarafından düzenlenmiş belgelerdir ve sahtecilikleri daha ciddi yaptırımlarla cezalandırılır. Özel belgeler ise bireyler arasındaki hukuki ilişkileri belgelemek amacıyla kullanılır.

Özel belgede sahtecilik suçunun cezayı azaltan nitelikli hali nedir?

Suçun, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek durumun belgelenmesi amacıyla işlenmesi durumunda cezada bir indirim öngörülür.